Özet

Bu araştırma, COVİD-19 pandemisinin özel gereksinimli bireylerin yaşamlarına etkisi araştırmıştır. Fenomonolojik desen ile yürütülen araştırmada veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen açık uçlu sorulardan oluşan bir çevrimiçi görüşme formuyla Türkiye’nin 14 farklı ilinden özel gereksinimli çocuğu olan 121 ebeveynden toplanmıştır. Verilerin içerik analizi sonucunda eğitim, sağlık, sosyal yaşam, davranışsal-duygusal uyum, fiziksel durum, aile içi iletişim, ev içi aktiviteler, sağlanan sosyal destekler ve ihtiyaçlar olmak üzere 8 temaya ulaşılmıştır. Bulgulara göre ebeveynler, özel gereksinimli çocukların pandemi sürecinde en fazla (a) sosyal yaşamlarının kısıtlandığını, (b) günlük rutinlerinin bozulduğunu, (c) uzaktan eğitimden yeterince verim alamadıklarını, (d) öfke krizleri ile kendine ve başkasına (örn., ebeveynler) zarar verme gibi davranış sorunlarının arttığını, (e) kilo alma/verme ve uyku düzeni bozulması gibi olumsuz fiziksel durumların ortaya çıktığını ve aile içi iletişimde stresin arttığını belirtmişlerdir. Ayrıca, ebeveynler çocukları ile ev içi aktiviteler yapabildiklerini ve çocukları ile ilgili sağlık hizmetlerine erişimde zorluklar yaşamadıklarını ifade etmişlerdir. Ebeveynlerin büyük çoğunluğu psikolojik danışma, uzaktan eğitim hizmetleri ve maddi desteğe ihtiyaç duyduklarını belirtmişlerdir. Son olarak, ebeveynler, en büyük desteği aile üyelerinden ve öğretmenlerden gördüklerini ifade etmişlerdir.