Özet

Tarihi olayların incelenmesinde ana kaynakların yetersiz oluşu veya kaynakların değiştirilmesi veya yok edilmesi durumunda tarihi gerçeklerin tespiti çok zordur. Eğer dini inanışlar da incelemenin bir parçası olmuş ise tarihçinin görevi daha da zorlaşır. Bu durumda tarihçi gerçeği tespit edebilmek için çalışmasını daha dikkatli nakşetmek zorundadır. Tarihçilerin yapması gereken eldeki tüm verileri analiz ederek, aralarındaki bağları keşfederek, tarihi yeniden canlandırmaktır.

Tarihte hiç bir şeyin sonsuza kadar gizlenmesi mümkün değildir. Tarihçinin görevi yapabileceğinin en iyisiyle doğruyu ve gerçeği ortaya çıkarmak ve bu doğruyu “topluma” aktarmaktır. Bu işlemde önemli olan ilgili olayların aydınlatılma süresinin uzunluğu veya kısalığıdır. Bu işlem bazen bir saat ve bazen de yüzyıllar alabilir. Bu da tarihçilerin zihinsel kabiliyetlerine ve becerileri ile doğru orantılıdır. İslam Tarihinde “cahiliye dönemi toplumunda kız çocuklarının diri olarak toprağa gömülmesi” olayı dikkatlice incelendiğinde gerçeğin bilinenden çok farklı olduğu görülebilir.