Özet

Toplumların birbirini algılayışları, farklılıkları yorumlayış biçimleri, gündelik yaşamdan politikaya, kültürel ilişkilerden diplomasiye değin geniş alanda sonuçlar doğurabilmektedir. Geleneksel toplum yapısının hakim olduğu dönemlerde farklı kültürlere olan bakış daha üsten ve bir o kadar da önyargılı olmuştur. Özellikle farklı inanç alanları karşılıklı olarak birbirini tanımlarken kendi kültürel referanslarını esas almışlardır. Aynı durum Osmanlı toplumunun dış dünyaya bakış açısında da söz konusudur. Osmanlı Devleti’nin klasik dönem boyunca kendi dışındaki kültürlere ve dünyaya bakışı ile 18. yüzyıldan sonraki tutumu farklılıklar içermektedir. Bunda Batı’da yaşanan sosyo-ekonomik gelişmelerin Osmanlıları etkilemesi kadar resmi görevlerle dışarıya gönderilen elçilerin tuttukları raporların ve sefaretnamelerin de etkisi büyük olmuştur. Sefaretnameler doğru ve yanlışlarıyla Batı’daki gelişmeleri ve yaşam biçimlerini Osmanlı başkentine taşımışlardır. Bu makalede Osmanlıların Batıya bakışında yaşanan değişim sürecinin kırılma noktaları ile söz konusu gelişmede sefaretnamelerin rolü incelenmektedir. Böylelikle Osmanlı Devleti ile Batılı devletler arasındaki etkileşimin kaynakları ortaya konmaktadır.