ÖZ

Bu çalışmada, XIV. yüzyılda ortaya çıkan ve kilise tarihinde “Palamism” ya da “Hesyatik” olarak bilinen ve bir süre esir olarak Türklerle birlikte yaşama tecrübesine de sahip olmuş olan Grigorios Palamas’ın (1296-1359) öncülündeki manastır menşeli mistik akım ele alınmıştır. Palamas’ın başlatmış olduğu “Palamism” hareketi, dönemin manastırlarının Bizans dünyasındaki fonksiyonları hakkında bilgi vermesi açısından önemlidir. Bizans’ın çöküşüne paralel olarak gelişen bu akımda Palamas, özetle mistik karakterli özel bir takım nefes alıp verme tekniklerine dayalı bir dua ile Tanrısal hakikate ulaşılacağını iddia etmiştir. Rakibi Calabria’lı bilgin Barlaam (1290 – 1348) ise Aziz Aquino'lu Thomas'ın izinden giderek Tanrıya ancak rasyonel bilgi ile ulaşılabileceğini iddia etmişti. Teolojik düzlemde başlayan her iki hareketin hem siyasi, hem de kilise tarafından destekçileri ve muhalifleri olmuştur. Bizans’ta “Kantekuzenos” ve “Paleologos” hanedanları arasındaki mücadele dönemine denk gelen bu tartışma, manastır keşişlerinin organize olduklarında teolojik ve politik tartışmalarda nasıl etkin olduklarını göstermesi bakımından ilginç bir örnek oluşturmaktadır.