ÖZET

Çok geniş bir coğrafyada yüzyıllar boyunca varlığını sürdüren divan edebiyatının özelliklerinin başında dünyanın en zengin kültür kaynaklarından beslenmiş olması gelir. Din ve tasavvuf, sosyal hayat, çeşitli ilimler, mitoloji, tarihî ve efsanevî kahramanlar, gelenekgörenek ve halk inançları.. onun kaynakları arasındadır. Divan şiirinin sosyal hayatla olan bağı çoğu zaman görmezden gelinmiş, gerçeklikten uzak olduğu iddiası sürekli tartışılmıştır. Son yıllarda divan edebiyatı kültürüne ait ürünlerin dikkatle incelenmesiyle elde edilen bilgiler konuya açıklık getirmekte, divan şiirinin Osmanlı hayatı ve tarihi ile olan sıkı bağlarını gözler önüne sermektedir. Bu çalışma XVIII. yy. şairlerinden Tarihçi Raşid Divanında yer alan insan, toplum, kültür, zaman, mekân gibi yalnızca toplumun bir kesimine ait değil, tümüne has olayların, kullanılan eşyaların, o dönemde yaşayan insanların bir divanda nasıl yer aldığını gösterme çabasının ürünüdür. Türk edebiyatı tarihinden bir bölümü içeren bu çalışmadaki amaç, Türk milletinin yüzyıllardan beri süregelen kültür birikiminden bir sayfayı daha aralamak, ortaya çıkarmaktır. Görülecektir ki yıllardır toplumdan uzak, yabancı olarak nitelenen divan şiiri, milletimizin öz değerleriyle dolu nice zenginliği taşımaktadır. Bu tür çalışmalarda şiir dizelerinde yer alan tarihi şahsiyetler ve olaylar hakkında bilgilere de ulaşılabilmektedir.